De buitengebieden van Brabant vormen het ideale werkterrein van criminelen. De politie is er maar mondjesmaat zichtbaar, chemisch drugsafval of asbest kan er ongezien worden gedumpt en er zijn goede uitvalswegen naar België, Duitsland en de rest van Europa. Bij boerenbedrijven worden regelmatig tractoren, gereedschap en grote hoeveelheden diesel gestolen. Veel stallen en schuren staan er leeg. Naast de hennepkweek en productie van chemische drugs, zijn die ook gewild voor het omkatten van auto’s. Boeren die het water aan de lippen hebben staan, kunnen voor 6 weken verhuur al gauw zo’n 35.000 euro innen. Echter: wie maar een klein beetje meewerkt, komt er al niet meer uit.
Niet alleen de boeren van de gemeente Oisterwijk, maar ook de recreatieondernemers hebben te maken met de georganiseerde criminaliteit. De eigenaar van De Reebok wil voorkomen dat zijn vakantiepark verwordt tot een Fort Oranje. Daarom heeft hij zijn camping veranderd in een groen park en stapsgewijs vervangt hij de stacaravans voor luxe bungalows. Dit om zich los te maken van de mensen van diverse pluimage die van recreatiepark naar recreatiepark trekken. Mensen met criminele intenties, maar ook kwetsbaren die zich voor hun karretje laten spannen. Denk aan ‘Tokkies’, junks, prostituees en mensen met ernstige psychiatrische aandoeningen.
CDA-kamerlid Madeleine van Toorenburg ging eind september op bezoek in de gemeente Oisterwijk, om te zien hoe de regionale politie, lokale ondernemers en tal van organisaties de ondermijnende criminaliteit in het buitengebied tegengaan. Dat doen zij door middel van het Keurmerk Veilig Ondernemen (KVO) specifiek voor de buitengebieden, dat is ontwikkeld in de Achterhoek.
‘Ze moeten heel snel een signaal ergens kunnen neerleggen en daar moet opvolging op komen’
Tijdens dit bezoek is zij bijgepraat over de veiligheidssituatie in het Brabantse buitengebied door politie, gemeente, brandweer, ondernemers, bewoners en ervaringsdeskundigen die in de klem hebben gezeten van de georganiseerde misdaad. Zoals de 65-jarige man die zijn boerderij verhuurde die hij niet verkocht kreeg en na verloop van tijd ontdekte dat het pand werd gebruikt voor de wietkweek. De waarde van het pand, zijn pensioenvoorziening, is verdampt.
Een van de zaken die wijkagent Oosterwijk tijdens het bezoek van Van Toorenburg benoemt, is dat de cijfers niet overeenkwamen in de periode van vóór de samenwerking tussen de organisaties binnen het KVO-Buitengebied. Hij legt uit dat de onderlinge lijntjes tussen de verschillende partijen die actief zijn in het gebied, er tot voor kort nog niet waren. Was er een drugsdump aangetroffen, dan liet de politie dat niet weten aan het Waterschap. Of Natuurmonumenten gaf het niet door aan de gemeente. Dus niemand wist hoe omvangrijk het probleem van georganiseerde criminaliteit was of waar het zich precies afspeelde. “Daardoor kampten we met onvoldoende capaciteit”, zegt hij tegen het Kamerlid.
‘Je wilt geen drugsdealers of prostituees op je terrein’
Het is zo belangrijk dat alle partijen hier in het buitengebied elkaar goed kennen, merkt Van Toorenburg op aan het einde van haar bezoek. “Ze moeten heel snel een signaal ergens kunnen neerleggen en daar moet opvolging op komen. Dat maakt dat je weerbaar wordt.” Van Toorenburg is onder de indruk van de inzet die de ondernemers in dit gebied zelf plegen. “De ondernemer van het vakantiepark is de hele dag bezig met de vraag: hoe hou ik mijn park schoon? Hoe zorg ik ervoor dat hier toerisme is? Je wilt geen arbeidsmigranten die er een bende van maken, of drugsdealers of prostituees op je terrein.”
Van Toorenburg: “De ondernemers die ik vandaag sprak, investeren zelf heel veel in bijvoorbeeld camerabewaking. We hebben het vaak over ‘veiligheid maken we met elkaar’ en je ziet hier hoe enorm groot de verantwoordelijkheid is die ondernemers zelf nemen.” Wetgeving zit vaak in de weg. Van Toorenburg wijst op de privacywetgeving, die maakte dat het lastig was om de camerabeelden te gebruiken. “Eerst moest de noodzaak ervan worden aangetoond en toen pas werd stukje bij beetje ruimte geboden. Eerst mochten ze alleen gericht staan op een plekje voor de deur, later werd pas geaccepteerd, ook door rechters, dat ze een bepaalde straal konden filmen. Dat is belangrijk, anders kun je je tent niet veilig houden.”
‘Vandaag hoorde ik dat ze hier in Brabant bezig zijn met de jagers te betrekken’
Het klinkt zo logisch, publiek-private samenwerking, maar toch komt het maar moeilijk van de grond. “Mensen zitten in hun eigen kadertje,” meent Van Toorenburg. “Vandaag hoorde ik dat ze hier in Brabant nu bezig zijn met de jagers te betrekken. Daar zou ik ook niet aan gedacht hebben. Maar als je in het buitengebied bezig bent met politie, waterschappen en boerenbedrijven, dan is het heel slim om ook de jagersvereniging erbij te halen. Zij lopen namelijk op andere tijden in ons buitengebied. Gaandeweg kom je erachter komt aan welke partners je iets hebt.”
Wat kan de overheid betekenen voor de veiligheid van de buitengebieden? “Het gaat altijd ook om geld”, benoemt Van Toorenburg. “Om organisaties zoals het CCV te ondersteunen, want die club organiseert dit soort samenwerking. Daarbij wordt er altijd gekeken naar wetgeving: wat is belemmerende wetgeving en hoe maken we de ruimte voor ondernemers groter om zichzelf te beschermen? Hoe zorgen we ervoor dat de politie dichtbij genoeg is?” Dat vindt zij een grote zorg. “De afgelopen jaren is te veel beknibbeld en daardoor is er te weinig politie geweest.” Ze wil dat de politie weer zichtbaar wordt in de buitengebieden.
Hoe kunnen de mensen in de buitengebieden gehoord worden door politiek Den Haag? Van Toorenburg: “De mensen hebben van zich laten horen en daardoor ben ik hier op werkbezoek gekomen. Mijn collega’s door alle politieke partijen heen, snappen dat de ondermijnende criminaliteit in de buitengebieden een heel groot probleem is. Ik heb grote bewondering voor burgemeesters die op de trom roffelen, maar op een bepaald moment is het tijd om de mond te houden.” Nu de ondermijnende criminaliteit in deze gebieden is benoemd en hoog op de agenda is gezet, vindt Van Toorenburg dat het er niet meer zo nadrukkelijk en telkens maar weer over hoeft te gaan in het debat. “Blijf je nu onophoudelijk roepen ‘hier is de criminaliteit!’, dan denken de criminelen ‘ik ben daar echt onaantastbaar, want het ziekt er toch lekker door’, en de recreanten denken ‘je moet niet wezen in dat Sodom en Gomorra daar in Brabant’. We moeten de ellende, door er steeds weer over te praten, niet koesteren. We moeten het oplossen, dát is onze gezamenlijke verantwoordelijkheid.” <<
Meer weten over het Keurmerk Veilig Ondernemen Buitengebied? Neem contact op met CCV-adviseur Miriam van Etten, via e-mail: miriam.vanetten(at)hetccv.nl, of telefoon: 06 10 445 647.